πηγή:
ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ
Εκατομμύρια
πολίτες σε ολόκληρο τον κόσμο οργανώνονται για πρώτη φορά μεθοδικά,
ώστε να στείλουν ηχηρό μήνυμα στους ισχυρούς του πλανήτη ότι ήρθε η ώρα
να σταματήσουν τα παιχνίδια, να σταματήσουν να υπηρετούν συγκεκριμένα
οικονομικά συμφέροντα και να πάρουν, επιτέλους, δραστικές και
δεσμευτικές αποφάσεις προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δραματικές
επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή.
Το ραντεβού για την Παγκόσμια Πορεία των Λαών για το Κλίμα είναι στις
20 και 21 Σεπτεμβρίου με επίκεντρο τη Νέα Υόρκη, την πόλη όπου δυο
ημέρες αργότερα, στις 23 Σεπτεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί μια από τις πιο
κρίσιμες διασκέψεις των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα. Και είναι κρίσιμη,
αφού ο ίδιος ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν έχει απευθύνει
για μια ακόμα φορά δραματική έκκληση στους ηγέτες των ισχυρών χωρών του
πλανήτη να μην κλείσουν τα μάτια σε μια φιλόδοξη παγκόσμια συμφωνία για
τη μείωση των εκπομπών ρύπων που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του περιβαλλοντικού κινήματος, η
κινητοποίηση έχει ξεφύγει από τα στενά όρια εκείνων που θεωρούνται
«συνήθεις ύποπτοι», αφού στην κεντρική εκδήλωση - πορεία που θα
πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη έχουν δηλώσει συμμετοχή πάνω από 1.000
επιχειρήσεις, σωματεία, σχολεία, πανεπιστήμια, περιβαλλοντικές
οργανώσεις και κινήσεις πολιτών για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι
επίσης χαρακτηριστικό ότι μόνο μέσω του Avaaz (
https://secure.avaaz.org/el/join_to_change_everything_rb/?pv=372&rc=fb)
έχουν δηλώσει πως θα συμμετάσχουν στις εκδηλώσεις που θα
πραγματοποιηθούν ανά τον κόσμο περισσότεροι από 380.000 πολίτες μέχρι
που γράφονταν αυτές οι γραμμές, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο ότι θα
ξεπεράσουν τους 500.000, ενώ χιλιάδες εκδηλώσεις έχουν προγραμματιστεί
σε ολόκληρο τον κόσμο, από την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική μέχρι την
Ωκεανία, την Αυστραλία, την Άπω Ανατολή και την Αφρική.
Στον χάρτη των εκδηλώσεων που έχει αναρτήσει η οργάνωση People Climate
March, για τις 20-21 Σεπτεμβρίου, φιγουράρει και η Ελλάδα, όπου μέχρι
στιγμής φαίνεται να έχουν προγραμματιστεί εκδηλώσεις σε 15 πόλεις. Η
προσπάθεια που γίνεται, ακόμα κι αν δεν καταγράψει θεαματική συμμετοχή,
είναι άκρως σημαντική, αφού έτσι κι αλλιώς η χώρα μας δεν έχει κουλτούρα
κινητοποιήσεων σε θέματα περιβάλλοντος, με εξαίρεση πολύ μεγάλα
γεγονότα σε συγκεκριμένες περιοχές που είχαν και έχουν να κάνουν με την
ανάπτυξη καταστροφικών έργων, όπως για παράδειγμα στη Χαλκιδική με το
μεταλλείο χρυσού.
Ας σταματήσουμε να σφυρίζουμε αδιάφορα για να επιβιώσουμε
Όπως επισημαίνουν οι διοργανωτές του People Climate March, κεντρικός
στόχος της κινητοποίησης είναι να καταλάβουν εκείνοι που ευθύνονται με
τις αποφάσεις τους για την κλιματική αλλαγή, αλλά και όσοι πολίτες
επιμένουν να αμφισβητούν τους επιστήμονες και να αδιαφορούν, ότι ο
πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με το μεγαλύτερο πολιτικό και οικονομικό
πρόβλημα που έχει εμφανιστεί ποτέ. Γι’ αυτόν τον λόγο και οι διοργανωτές
συνοδεύουν το κεντρικό αίτημα για δεσμευτική μείωση των εκπομπών των
αερίων του θερμοκηπίου με δευτερεύοντα αιτήματα για μια οικονομία που θα
λειτουργεί προς όφελος και όχι σε βάρος των πολιτών και του πλανήτη,
για έναν κόσμο με αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας, για έναν κόσμο με καθαρό
αέρα, νερό και υγιείς πόλεις.
Η συνειδητοποίηση ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει δραματικές
επιπτώσεις στην οικονομία, τη γεωργική παραγωγή, την ασφάλεια τροφίμων,
την αλιεία, τις υποδομές, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον είναι το
«κλειδί» προκειμένου να πέσουν οι μύθοι που καλλιεργούν οι υμνητές –
πολιτικοί και επιχειρηματίες – των βρόμικων καυσίμων, οι οποίοι
προσπαθούν να πείσουν τους πολίτες ότι κάθε μέτρο κατά της κλιματικής
αλλαγής είναι σε βάρος της ανάπτυξης, της οικονομίας και της τσέπης
τους.
Και αυτό γιατί την ίδια ώρα που εκατομμύρια πολίτες σε ολόκληρο τον
κόσμο έχουν αφυπνιστεί και κινητοποιούνται για το ζήτημα της κλιματικής
αλλαγής, οι μεγάλοι ρυπαντές του πλανήτη σφυρίζουν αδιάφορα και
αρνούνται να συνταχθούν με τις επισημάνσεις των επιστημόνων για τις
πολιτικές αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι
περίπου δέκα ημέρες πριν από την κρίσιμη διάσκεψη του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη,
δυο από τις χώρες που έχουν καταταχθεί στους «βρομιάρηδες» του πλανήτη,
η Κίνα και η Ινδία, αναμένεται να απουσιάσουν από την Παγκόσμια
Διάσκεψη.
Η Κίνα και η Ινδία αποτελούν την πρώτη και την τρίτη χώρα αντίστοιχα
σε εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως και, όπως είναι φυσικό, η
ενδεχόμενη απουσία τους από την Παγκόσμια Διάσκεψη θα αποδυναμώσει τις
προσπάθειες για μια κατ’ αρχήν συμφωνία με στόχο το 2015 στο Παρίσι η
παγκόσμια κοινότητα να δεσμευθεί σε μια συμφωνία με συγκεκριμένους
στόχους και χρονοδιαγράμματα, που θα διαδεχθεί το Πρωτόκολλο του Κιότο
και δεν θα αποτελεί ευχολόγιο.
Η απουσία των δυο αυτών χωρών θα αποτελέσει και άλλοθι προκειμένου και
άλλες χώρες να αποφύγουν να δεσμευθούν πάνω σε συγκεκριμένα μέτρα,
υποστηρίζοντας ότι εάν οι μεγάλοι ρυπαντές δεν συμφωνήσουν στη μείωση
των εκπομπών των αερίων, τότε δεν υπάρχει λόγος άλλες χώρες – και
συνολικά η Ε.Ε. – να πάρουν μονομερώς μέτρα, υποστηρίζοντας ανοήτως ότι
μια τέτοια κατάληξη θα είναι σε βάρος των οικονομιών τους.
Αλλαγή στάσης παρατηρείται πάντως από τις ΗΠΑ, αφού ο Ομπάμα έχει
δηλώσει ότι θα συμμετάσχει στην Παγκόσμια Διάσκεψη σε μια προσπάθεια να
αλλάξει το προφίλ του, που έχει δεχθεί σοβαρό πλήγμα από τη δραματική
αύξηση της εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου, η οποία έχει οδηγήσει στη
δημιουργία του πιο δυναμικού κινήματος πολιτών που έχει εμφανιστεί τα
τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ.
Να σημειωθεί ότι στις αρχές Ιουνίου ο Αμερικανός πρόεδρος παρουσίασε
το νέο του πρόγραμμα για την κλιματική αλλαγή, που προβλέπει τη δέσμευση
για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% μέχρι το 2030,
με χρόνο αναφοράς, όμως, όχι το 1990, αλλά το 2005.
Το νέο πρόγραμμα ανακοινώθηκε μετά τη δημοσίευση από τον Λευκό Οίκο
της έκθεσης «Αποτίμηση του Εθνικού Κλίματος», στην οποία επισημαίνεται
ότι «η κλιματική αλλαγή, που κάποτε τη θεωρούσαμε ζήτημα του μακρινού
μέλλοντος, έχει εγκατασταθεί μόνιμα στο παρόν». Στην έκθεση προβάλλονται
με δραματικό τρόπο οι επιπτώσεις που έχει επιφέρει στην οικονομία των
ΗΠΑ η αλλαγή του κλίματος και αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι οι
επιπτώσεις πλήττουν κάθε γωνιά και κάθε οικονομικό κλάδο, από τους
παραγωγούς στρειδιών μέχρι τους παραγωγούς σιροπιού σφενδάμου!
Η νέα δέσμευση του Μπαράκ Ομπάμα δέχεται ισχυρές βολές από τους
λεγόμενους αρνητές της κλιματικής αλλαγής, το πανίσχυρο λόμπι των
βρόμικων καυσίμων, που έχει βρει ορκισμένους υποστηρικτές στους κόλπους
των Ρεπουμπλικάνων και του Tea Party.
Κλειστά χαρτιά κρατούν επίσης οι Ρωσία, Καναδάς και Ιαπωνία, που έχουν
αποχωρήσει από τη δεύτερη περίοδο εφαρμογής του Πρωτοκόλλου του Κιότο
και οι παρατηρητές εκτιμούν ότι δύσκολα θα μπουν και πάλι στη διαδικασία
δεσμευτικών μέτρων, αν μάλιστα επιμείνουν στην αρνητική στάση τους και
άλλες χώρες.
Σήμα κινδύνου
Σύμμαχοι των πολιτών παραμένουν οι επιστήμονες που συνεχίζουν, αλλά
χωρίς αποτέλεσμα, να εκπέμπουν σήμα κινδύνου εν όψει της Παγκόσμιας
Διάσκεψης. Στα τέλη Αυγούστου, το πρακτορείο Bloomberg παρουσίασε το
τελευταίο προσχέδιο της έκθεσης του ΟΗΕ για τις επιπτώσεις της
κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με το οποίο η μέση θερμοκρασία του πλανήτη
αυξάνεται σε σχέση με το 1880 με ρυθμό γρηγορότερο από την αλλαγή του
κλίματος που σηματοδότησε το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων
πριν από περίπου 10.000 χρόνια.
Οι επιστήμονες, στις πιθανές συνέπειες της υπερθέρμανσης μεταξύ άλλων
ανέφεραν την τήξη του στρώματος πάγου που καλύπτει τη Γροιλανδία, που θα
προκαλέσει άνοδο της στάθμης της θάλασσας και θα απειλήσει
παραθαλάσσιες πόλεις από το Μαϊάμι ώς την Μπανγκόκ, καθώς και νησιωτικά
κράτη, όπως οι Μαλδίβες, το Κιριμπάτι και το Τουβαλού.
Οι συγγραφείς της έρευνας καταλήγουν με την προειδοποίηση ότι όσο
καθυστερεί η απαραίτητη δράση τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος από την
κλιματική αλλαγή, ενώ το κόστος από τις επιπτώσεις μπορεί να αυξηθεί έως
και κατά 44%!
Τα συμπεράσματα του προσχεδίου βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος με
τις επισημάνσεις που είχε κάνει η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή
του Κλίματος των Ηνωμένων Εθνών (IPCC) με έρευνά της, που δόθηκε στη
δημοσιότητα πριν από μερικούς μήνες και συγκεκριμένα τον Μάρτιο.
Στην έκθεση αυτή, οι επιστήμονες της Διακυβερνητικής Επιτροπής
επισήμαναν ότι κυρίαρχος στόχος παραμένει να καταφέρει η ανθρωπότητα να
περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από τους δυο βαθμούς
Κελσίου σε σύγκριση με τα μέσα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής.
Για μια ακόμα φορά η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του
Κλίματος των Ηνωμένων Εθνών τόνισε ότι αποτέλεσμα της εντεινόμενης
υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι τα προβλήματα της έλλειψης νερού, του
αριθμού των μεγάλων πλημμυρών, της μετανάστευσης, της επισιτιστικής
ανασφάλειας και της φτώχειας. Συγκεκριμένα, στην Αφρική ο όλο και
αυξανόμενος αριθμός κατοίκων που δεν έχει πρόσβαση σε νερό συνδέεται
άμεσα με την κλιματική αλλαγή, ενώ αντίστοιχο πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν
και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής. Στην Ευρώπη, αντίθετα, οι
επιπτώσεις της υπερθέρμανσης συνδέονται με την αύξηση των πλημμυρών που
έχουν άμεση επίπτωση στις υποδομές, ενώ στην Ασία παρατηρείται αύξηση
και των πλημμυρών αλλά και των ακραίων καυσώνων.
Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και για την ασφάλεια
των τροφίμων, αφού η κλιματική αλλαγή επηρεάζει άμεσα τη διαθεσιμότητα
προκαλώντας αύξηση των τιμών των τροφίμων και δημιουργώντας νέους
θύλακες φτώχειας.
5 τρισεκατομμύρια δολάρια απαιτούνται μέχρι το 2020
για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων «καθαρής ενέργειας», ώστε να
μετριαστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
95% είναι, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η ευθύνη της ανθρώπινης δραστηριότητας για την υπερθέρμανση του πλανήτη.
30% όλων των ζωντανών οργανισμών θα απειληθούν με
εξαφάνιση, σύμφωνα με το WWF, αν η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας
ξεπεράσει τους 1,5-2,5 βαθμούς Κελσίου.
4 τρισεκατομμύρια τόνοι είναι η ποσότητα των πάγων που έχουν λιώσει τα τελευταία 20 χρόνια στη Γροιλανδία και την Ανταρκτική.
50 εκατομμύρια είναι σήμερα ο αριθμός των μεταναστών λόγω κλιματικής αλλαγής
200 εκατομμύρια αναμένεται να φτάσει ο αριθμός των μεταναστών το 2050.
1.000 επιχειρήσεις, σωματεία, σχολεία, πανεπιστήμια,
περιβαλλοντικές οργανώσεις και κινήσεις πολιτών έχουν δηλώσει συμμετοχή
στην πορεία που θα πραγματοποιηθεί στις 21 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη.
89% των ερωτηθέντων σε έρευνα των ΑΧΑ και Ipsos θεωρεί ότι η αύξηση των πλημμυρών οφείλεται στην κλιματική αλλαγή.
1/3 των ερωτηθέντων στην ίδια έρευνα δήλωσε ότι έχει
ήδη πληγεί από την κλιματική αλλαγή ή ανησυχεί ότι θα επηρεαστεί από
αυτή στο μέλλον.
1/4 των ερωτηθέντων (ΑΧΑ - Ipsos) σχετίζει την κλιματική αλλαγή με ενδεχόμενη υποχρεωτική αλλαγή δουλειάς ή τόπου διαμονής.
80% των Ευρωπαίων θεωρεί ότι η ανάληψη δράσης για την κλιματική αλλαγή μπορεί να τονώσει την οικονομία και την απασχόληση.
Δράσεις στην Ελλάδα
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα των διοργανωτών της Παγκόσμιας Πορείας των Λαών για το Κλίμα (
http://peoplesclimate.org/),
η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που έχουν προγραμματίσει εκδηλώσεις
για τις 21 Σεπτεμβρίου. Στον χάρτη εμφανίζονται προγραμματισμένες
εκδηλώσεις σε 15 περιοχές, μεταξύ των οποίων η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, τα
Ιωάννινα, η Καλαμάτα, το Άργος, η Καστοριά, τα Τρίκαλα, η Λάρισα, τα
Χανιά, το Ηράκλειο, η Ιεράπετρα, η Ηλιούπολη και η Έδεσσα. Και επειδή
μπορεί διάφοροι κακεντρεχείς να σχολιάσουν ότι στις εκδηλώσεις θα είναι
«οι τρεις και ο κούκος», να επισημάνουμε ότι σε μια χώρα όπως η δική
μας, όπου τα ζητήματα περιβάλλοντος συστηματικά υποβαθμίζονται, είναι
σημαντικό και μόνο το γεγονός ότι υπάρχουν πολίτες που παρακολουθούν τα
διεθνή ακτιβιστικά κινήματα και προσπαθούν έστω με μικρές δυνάμεις να
ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη. Άλλωστε σε μια χώρα που η κυβέρνησή
της χαρακτηρίζεται από τον «πόλεμο» στις ΗΠΑ και την αποθέωση του
πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του LNG, ακόμα και οι συμβολικές
ενέργειες είναι όαση στην πολιτική έρημο.
Παιχνίδια επιρροής
Η υποβάθμιση που επιχειρείται από τους ισχυρούς του πλανήτη στο θέμα
της κλιματικής αλλαγής σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση που από το
2009 βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη είναι οι λόγοι που το ενδιαφέρον της
κοινής γνώμης στο θέμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη έχει μειωθεί,
σύμφωνα με έρευνες κοινής γνώμης που έχουν δει το φως της δημοσιότητας.
Η πρώτη έρευνα που εντόπισε τη μείωση του ενδιαφέροντος
πραγματοποιήθηκε το 2013 από την εταιρεία GlobeScan Radar με τη
συμμετοχή περίπου 23.000 πολιτών από 22 χώρες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, μόνο το 49% των ερωτηθέντων θεώρησε ως «πολύ
σοβαρό» ζήτημα την κλιματική αλλαγή, ποσοστό πολύ μικρότερο από αυτό του
2009, όταν βρισκόταν στην αρχή της η χρηματοπιστωτική κρίση.
Οι ερευνητές επισήμαναν ότι, σύμφωνα με τις απαντήσεις των πολιτών, αν
και τα στοιχεία της καταστροφής του περιβάλλοντος είναι αδιαμφισβήτητα,
η έρευνα δείχνει ότι η οικονομική κρίση και η έλλειψη ισχυρής πολιτικής βούλησης απομακρύνει την κοινή γνώμη από το πρόβλημα.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις που κλήθηκαν το 2013 να σχολιάσουν τα
αποτελέσματα της έρευνας υπογράμμισαν ότι η έλλειψη πολιτικής βούλησης
και η μη επίτευξη δεσμευτικών διεθνών συμφωνιών για τη μείωση της
εκπομπής ρύπων επηρεάζουν σημαντικά την κοινή γνώμη, που θεωρεί ότι ένα
θέμα δεν είναι τόσο σοβαρό από τη στιγμή που οι ισχυροί του πλανήτη δεν
λαμβάνουν μέτρα.
Να σημειωθεί ότι και σε έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, που είχε γίνει το
2011, μόνο το 51% των ερωτηθέντων είχε δηλώσει ότι πρόκειται είτε για το
σοβαρότερο είτε για ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα.